Kemal Tahir’in ölüm yıldönümü münasebetiyle, 22 Nisan 2019’da Vakıf binasına yaptığım ziyarette; İthaki Yayınları’nın Kemal Tahir Külliyatı’nı yayınlamadaki gradolarını görmek için Bir Mülkiyet Kalesi’yle yanımdaki arkadaşım için de Hür Şehrin İnsanları romanlarını almıştım.
Aslında her ikisini de Bilgi Yayınevi’nden ilk çıktıkları 1976 ve 1977’de alıp okumuştum.
İthaki Yayınları’nda birinci baskısı 2009’da yayımlanan Bir Mülkiyet Kalesi‘ni yeniden okurken, o kadar çok tashih (düzeltme) hatasıyla karşılaştım ki, sonunda, bu satırları yazmaktan kendimi alamadım.
İthaki’nin yeni basım için 1977 Bilgi Yayınevi baskısını esas aldığı anlaşılıyor. Çünkü oradaki kimi tashih (düzeltme) hataları olduğu gibi aktarılmış. Jenerikte; “Düzeltmen” olarak görülen “Hürriyet Yaşar” isminin profesyonel bir musahhih (düzeltmen) olmadığı; kimi, karineden çıkarılabilecek şeyleri bile düzeltemediği gibi Türkçe bir imlâ kılavuzunun kapağını bile açmadığı görülmektedir. Açsaydı, Türkçe imlâ kılavuzlarının “zatürrie”yi “zatürree” olarak gösterdiğini fark edebilirdi.
Bu yüzden ortaya; Türkiye romanının doruklarından biri olan Kemal Tahir’e hiç yakışmayan bir baskı çıkmıştır.
Örnek olarak Bir Mülkiyet Kalesi’ndeki yanlışlar ve doğruları aşağıda gösterilmiştir. Benzeri hatalara Hür Şehrin İnsanları romanında da mebzul miktarda rastlanmaktadır.
Demek ki; buradan çıkan sonuç; İthaki Yayınları’ndaki Kemal Tahir Külliyatı’nın tamamı düzeltme hatalarıyla malûldür. Bunun üstesinden gelmek ancak profesyonel bir ya da iki düzeltmenin tekrar tüm kitapları elden geçirmesiyle mümkün olur.
Bu durum; Kemal Tahir kitaplarının özenli basılıp basılmadığının Vakıf tarafından denetlenmediği gibi; ONK ajansı tarafından da kontrol edilmediğini göstermektedir.
Düzeltme hatalarının dökümü şöyle:
Sayfa: 6 Yedinci paragraf sondan bir önceki satırda
ler) tahtının üzerinde bir ev gibi doğrul
Doğrusu dev olacak.
S: 9 Birinci paragraf, sondan bir önceki satırda:
ler doluydu. Dolam maundan yapılmıştı.
Doğrusu Dolap olacak.
S: 35 İlk paragraf ilk cümlede
Canzesa
Doğrusu Canseza olacak.
S: 40 ilk satırda:
gibi yerlerdi-
Doğrusu şeylerdi olacak
S: 54 Sekizinci paragraf 2’nci satırda:
rejime o devirde bile pek az liman sahibinin….
Doğrusu iman olacak
S: 60 İkinci paragraf, 3’ncü satırda:
tı. Evvela “Senin aklım ermez” diyecekti
Doğrusu aklın olacak
S: 69 Birinci paragraf son satırda:
açık. Evi gezdirdim diye çıkarın iki çeyrek verdi
Doğrusu çıkarıp iki çeyrek… olacak
S: 74 16’ncı paragraf, konuşma satırı:
-Neden bir tabur da bir alay değil/
Doğrusu değil? Olacak
S: 81 12’nci paragraf birinci-ikinci satır
Ma-
fevt olduğundan
Doğrusu:
Ma-
fevk olacak
S: 88 9’ncu paragraf, konuşma satırı:
– Beş tane çil çil altın”
Doğrusu:
“Beş tane çil çil altın”
S: 92 İlk satır:
ti. Kipatçılar da….
Doğrusu:
ti. Kitapçılar da…
S: 98 En son paragrafta 4’ncü satır
tolsun boşarım. Evi de bırakır gibi derim….”
Doğrusu:
tolsun boşarım. Evi de bırakır giderim…” olacak.
S: 102 En son paragraf 8’nci satır:
…parasını okuyunca değşiti.
Doğrusu:
değişti. olacak.
S:109 İkinci paragraf 4’ncü satır
Kasımpada’da
Doğrusu: Kasımpaşa’da olacak
S: 112 Beşinci paragraf:
Canzesa Doğrusu Canseza olacak
Yedinci paragraf:
Canzesa Doğrusu Canseza olacak
S: 137 Beşinci paragraf, ikinci satır
Dünya menendi yok!
Doğrusu : Dünyada menendi yok! olacak
S: 191 Beşinci paragraf 3-4’ncü satırlar
Lakin iki çeşit ak-
lıkla mücadele
Doğrusu:
Lakin iki çeşit aç-
lıkla mücadele
aynı sayfa, 6’ncı paragraf 2’nci satır
kürt gelinleri Doğrusu Kürt gelinleri
aynı sayfada 7’nci paragraf ilk satır
bir asker kalabalığı Doğrusu bir asker kabalağı olacak
S: 197 12’nci paragraf, 5’nci satır
çiğe geldi mi, künyesi kapar, leşini
Doğrusu:
çiğe geldi mi, künyesini kapar, leşini olacak
S: 201 3’ncü paragraf, birinci satır
Birkaç yere yanlarına
Doğrusu Birkaç kere yanlarına olacak
S: 206 İlk paragraf, ilk satır
Uzun muharebelerden sonra
Doğrusu:
Uzun muhaberelerden sonra olacak
Aynı sayfada 6’ncı paragraf, 3’ncü satır
yuvarlanmış eski bir arabanız tuzla…
yuvarlanmış eski bir arabanın tuzla… olacak
S: 207 Yukarıdan 4’ncü satırda
mevlit mukabele
Doğrusu mevlit, mukabele olacak
aynı sayfada birinci paragraf, 5’nci satır
yaşlarında, tambul her zaman
Doğrusu yaşlarında tombul her zaman
S: 210 İkinci paragraf ilk satır
Bu harf yapılmasaydı
Doğrusu Bu harp yapılmasaydı olacak
S: 211 10 ve 11’nci paragraflar, konuşma:
-Evet.
-Severim. Çocuklarımın babasıdır.
Doğrusu:
-Evet. Severim. Çocuklarımın babasıdır olacak.
S: 225 10’ncu paragraf konuşma satırı
… namuslu erkek aryoruz.
Doğrusu:
…. Namuslu erkek arıyoruz. olacak
S: 229 13’ncü paragraf, ilk satır
… Madam dedi, bir
Doğrusu:
… Madam dedim, bir olacak
S: 232 *’dan sonra ikinci satır
tren iner inmez Mahir Efendi
Doğrusu: trenden iner inmez
S: 233 Yukarıdan 5’nci satır
rafları tıklık tıklım dolu
Doğrusu : rafları tıklım tıklım dolu
S: 237 7’nci paragraf ilk satırda
İstanbul hiç değişmemişti. Selâteyn camileri
Doğrusu: Selâtin camileri olacak.
Aynı sayfada 10’ncu paragraf
Bizi Yeniçeşme’ye çıkarcaksınız
Doğrusu: çıkaracaksınız
S: 240 Yukarıdan 3’ncü satır:
Derken sola kaptı diyorsun
Doğrusu saptı olacak.
S: 241 6’ncı paragraf ilk satır
bir şeyler kaybetmişlerdi.
Doğrusu: Bir şeyler kaybetmişlerdi.
S:242 Yukardan 2’nci satırda
…. dedi. Beyoğlu’nda ak
Doğrusu: … dedi. Beyoğlu’ndan
Aynı sayfada, 7’nci satır
o gece nalınlar başına bir dert
Doğrusu: o gece nalınlar başıma bir dert
S: 246 9’mcu satır
rak aldık. Bugün altın
Doğrusu: rak aldım. Bugün altın
S: 257 İkinci paragraf ikinci satır
ruceei şahanemi düşman yeniden
Doğrusu: elinden
S: 266 Sondan altıncı satırda
Mahir Efendi yüreğini çıkrıp verecek
Doğrusu: çıkarıp
S: 267 Yukarıdan 3’ncü satır
… adam kaçırılıyor, muhabir temin
Doğrusu muhbir temin
S: 278 Sondan 3’ncü satırda
sine cahilden, cüheladan taraflar topluyor
Doğrusu taraftar topluyor
S: 279 İlk satırda
askere yazıyorlar, dedilerdi. Doğru mu? Ayva-
lıklı asker
Doğrusu: aylık-
lı asker olacak
S: 281 10’ncu paragraf 2’nci satır
Abdülhamit’le yüz yüze gemiş
Doğrusu: gelmiş olacak.
S: 290 Yukarıdan 5’nci satır
-Enişte bey, dedi, sene Neşet Dayım
Doğrusu seni olacak
S:300 “Kuşluk zamanına kadar”la başlayan paragrafta 3’ncü satır
laylık, şehre asker çğındaki erkekler
Doğrusu: çağındaki olacak
S: 305 Birinci satır
…köylü saman, kurtul bakla
Doğrusu kurtlu olacak
Aynı sayfada ikinci satır
başka birer de harf madalyası
Doğrusu harp madalyası olacak
S: 307 Birinci paragrafın en son satırı
bir ölüm yahu! Söyletin bakalım
Doğrusu: söyleyin olacak
Aynı sayfada, sayfa altı dipnot l yukarıdan 4’ncü satır
değiliz. Buyrulmuş
Doğrusu: değiliz, buyurulmuş.
S: 320 Yukarıdan 18’nci satır
-İbrahim üstüne düşmedi.
Doğrusu, konuşma çizgisiz: İbrahim üstüne düşmedi.
S: 321 Yukarıdan 7’nci satır
… delik aradıktı. Karı, karşılığı ile
Doğrusu: Karı, karılığı ile olacak
S: 329 Yukarıdan 3’ncü satır
düz ortası, uyum… Fransız
Doğrusu: düz ortası, uyuma… Fransız
S: 348 Sondan, dipnot hariç ikinci satır
Yüksekkaldırım’da genzini yayan
Doğrusu: yakan olacak
S: 352 Sondan ilk satır
-Bizim gelip çizmeleri iyi boyamış
Doğrusu gelin olacak
S: 365 “-Sen ne diyorsun allasen” cümlesiyle başlayan paragrafın 5’nci satırı
lara “Şerian icra edilmesi
Doğrusu: “Serian olacak
Aynı sayfada 6’ncı satır
-Mahir Efendi
Doğrusu, konuşma çizgisiz Mahir Efendi olacak
S: 366 Sondan 3’ncü satır
soyuyordu. Taarruza karar
Doğrusu : söylüyordu olacak
S: 372 Yukardan ikinci paragrafın ilk satırı
Dizanteri, uyuz, zatürrie
Doğrusu: zatürree olacak
Aynı sayfada 3’ncü paragrafın, 4’ncü satırı
bir kuvve-i mutazama halinde
Doğrusu: kuvve-i muntazama olacak
Aynı sayfada en son satır
olduğunu hisettiği anda
Doğrusu: hissettiği anda olacak
S: 378 Sondan ikinci paragraf, 2’nci satır
dan diğer bir takım
Doğrusu: da diğer bir takım olacak
S: 381 Alttan 6’ncı satır
ihtiyat mülazımısânisi selami Nişantaşı
Doğrusu Selami olacak
S: 386 “Akıllı adamlar”la başlayan paragrafın 2’nci satırı
…Derler ki: “Bir avuş baldırıçıplak
Doğrusu avuç olacak
Aynı sayfada “Mülazımısâni Selami Efendi” ile başlayan paragrafın İlk satırı:
-bir iptidai mektup muallimi
Doğrusu : mektep olacak
S: 394 Sondan 7’nci satırda:
yaklaşan daha doğrusu kedileriyle beraber
Doğrusu kendileriyle olacak
S: 397 Yukarıdan 6’ncı satırda
oldu halde, Mahir Efendi
Doğrusu: olduğu halde olacak
S: 399 Yukarıdan 3’ncü paragrafın ikinci satırında
demiryolunun iki tarafı tutmuş
Doğrusu tarafını tutmuş
S: 427 Yukarıdan ikinci satırda
yenilecek kadarkof, görünüşte
Doğrusu kadar kof olacak
S: 430 “-Pek fıkara düşmüşüz”le başlayan konuşmanın bir üstü
-Nereden anladım?
Doğrusu: -Nereden anladın? olacak
S: 438 Sondan 5-6’ncı satırlar
idarede çok görü-
müştür.
Doğrusu: görül-
müştür. olacak
S: 443 Yukarıdan 11’nci satırda:
-Öyeyse…
Doğrusu: -Öyleyse… olacak
S: 452 Yukarıdan 8’nci satırda
arında, son ve kahredici
doğrusu: larında, olacak.
S: 457 Yukarıdan 8’nci satır
Rıza, İzmit’e bir türlü
Doğrusu İzmir’e olacak
S: 458 Yukarıdan 9’ncu satırda:
Tadını anlıyorum Mebrure…
Doğrusu: Tadını alıyorum Mebrure… olacak.
S: 471 Alttan 7’nci satırda:
… Kara Fatma, Demirici Efe
Doğrusu: Demirci olacak.
S: 481 Alttan 10’ncu satır
da etti zaman, mümkün olduğu
Doğrusu: ettiği olacak.
S: 490 *’dan sonra 3’ncü satır
… Diğer kuvvetli bir gurubu da
Doğrusu: grubu olacak
S: 511 “31 Teşrinievvel 338…”le başlayan paragrafın 2’nci satırı
dafaa-yı Hukuk Gurubu
Doğrusu: Grubu olacak
S: 513 Yukarıdan 6’ncı satır
sözlerinin anlanmadan dinlenmekte
Doğrusu: anlamadan olacak.
S: 519 Alttan 8’nci satır
lak ettiler ama, bize iyilik ettiler, ama bize iyilik ettiler.
Doğrusu: bize iyilik ettiler. Bundan sonra gelen “ama bize iyilik ettiler.” kelimeleri atılacak!
S: 523 Yukarıdan 8’nci satır
İngiliz harf sefinesi
Doğrusu harp olacak
S: 525 Alttan 4’ncü satır
……. Gizli celsede, gene acalp ve
Doğrusu acayip olacak.
S: 529 Sayfanın ortalarında konuşmalardan ikinci muhavere:
-Yan n’olacak?
Doğrusu: -Yani n’olacak?
S: 530 Alttan 11’nci satır
-İçin bir tuhaf oldu Adil Usta!
Doğrusu : -İçim olacak!
S: 531 Alttan 5’nci satır
Bizi yarı yolda bırakacak… Allah gösermesin…
Doğrusu: göstermesin olacak
Aynı sayfada, konuşmalarda:
-Tamam… Evet. Abdülhamit insan değlidi.
Doğrusu: değildi olacak.
S: 532 Yukarıdan 5-6’ncı satırlarda
…. kendi tarafına yona-
caklar
Doğrusu: yonta-
caklar
S: 537 Sondan 3’ncü satırda
… pek şikâyete hakımız yok
Doğrusu: hakkımız olacak
S: 545 Alttan 7’nci satırda:
-Bir tane Nat Pinketron hikâyesi
Doğrusu: Pinkerton olacak.
(Konuya gelecek yazıda devam edeceğim)
https://ekdergi.com/emin-karacanin-kemal-tahir-ve-ithaki-yazisina-cevap/