Yunanca “aisthesis” sözünden türemiş olan “estetik” kelimesi, duyusal biliş ya da duyu algısı anlamlarını içermektedir. Bu terim, 18. yüzyılın ortalarında Alexander Baumgarten tarafından felsefi sanat çalışmaları için uyarlamıştır. Baumgarten, “estetik” kelimesini, sanat yapıtlarının esas olarak duyusal algıya yönelik olduğuna inandığını ifade etmiştir. Baumgarten, sanata algı yönünden bakmış, onu sanatın izleyiciye bağlı bakış açısı ile algılayıp...
Yazar: Işıl Savaşer
Yazı
Yazı
KAVRAM SANAT ESERİNE DÖNÜŞEBİLİR Mİ?
Kavramsal sanatta düşünce, alışılmışın dışında değişik yöntemler ve malzemeler ile ifade edilmektedir. Kavramsal sanat için eserin arkasındaki kavram ya da düşünce sanat nesnesinden çok daha fazla önem taşımaktadır. Kavramsal sanat vurgusu, II. Dünya Savaşı’ndan sonra formel sanat eğilimlerine tepki olarak ortaya atılmış, terim ilk kez Henry Flynt tarafından 1961’de kullanılmıştır. Amerikalı sanatçı Sol Le Witt,...
Yazı
SANAT VE BİLİM İLİŞKİSİ
İnsanın tarih boyunca sanat alanında yaratmış olduğu potansiyel, önemli bir birikim oluşturmuş, sanatı bilimsel olarak incelemek 18. yüzyıldan itibaren zorunlu hale gelmiştir. Çeşitli yönlerden etkileme ve etkilenme biçimlerine sahip olan sanatsal süreçte, birbiri ardına çok farklı sanat disiplinleri ortaya çıkmıştır. Sanat felsefesi, sanat tarihi, sanat psikolojisi gibi… İnsanın sosyal yaşamının dinsel açıdan değil, bilimsel olarak...
Yazı
21. Yüzyıl ve Çağdaş Sanat Algısı
Sanat tarihinde dönemselleştirme ve tarihlendirmeler göreceli olmaktadır. Dönemselleştirmeler, bir olguyu belirli göstergeler, ölçütler kullanarak o doğrultudaki değişimin izlenmesi ile yapılabilmektedir. 21. yüzyılda sanat, öncelikle “yüzyıl” ölçeğini taşımaktadır. Sanat tarihçileri modern sanatın başlangıcını 19. yüzyılın son çeyreğinde izlenimciler ile başladığını kabul etmiş olsalar da John Ruskin 1860’ta beş cilt olarak yazdığı “Modern Painters” kitabının ilk cildini...
Yazı
I. DÜNYA SAVAŞI SONRASINDA AVRUPA’DA SANAT VE AMERİKAN SOYUT DIŞAVURUMCULUĞU
1933’te iktidara gelen Alman Nazizm’inin uyguladığı dış politikalar ve 1920’lerde tırmanan İtalyan faşizmi II. Dünya Savaşı’nın çıkmasının en önemli sebepleri olmuştur. Küresel düzeyde dış politika üreten devletler de bu sürecin savaşa dönüşmesini engelleyememişlerdi. Ağustos 1930’da Almanya, Sovyetler Birliği ile Sovyet Saldırmazlık Paktı anlaşmasını imzalamış, Polonya 1 Eylül 1939 yılında işgal edilmiştir. Bu durum II. Dünya...
Yazı
NESNEDEN ÖZNEYE YOLCULUK
Sanatın sosyolojik kimliği, 20. yüzyılın başından itibaren sanatçının iradesiyle daha belirgin şekilde yansıtılmaya başlanmıştır. İnsanlık tarihi boyunca ‘birey’ olma mücadelesi, sanatı direk olarak etkilemiştir. Günümüzde sanat, önceki dönemlerin ritüellerinin, mitolojilerinin, güçlerinin etkisinde yüzyıllardır devam eden edilgin karakterinden kurtulmuştur. Bireyin varlığı, sanatçının toplumsal bir kimlik ve bir özne olarak evrene bakışı çerçevesinde biçimlenmiştir. Günümüz sanatı, özne...
Yazı
SANATTA ESTETİK VE ELEŞTİRİ
Felsefe, metafizik, epistemoloji ve etik gibi kapsamı geniş olan konular “akılcı eleştirel düşünce” alanı olarak incelenebilmektedir. Estetik sanat felsefesi ve sanat kuramı terimleri birbirleri ile örtüşebilir, fakat eş anlamlı değillerdir. Genellikle “estetik” kelimesi sanat felsefesi ile eş anlamlı olarak kullanılmaktadır. Sanat felsefesi, sanatın doğasını, tanımlamalarını ve güzelliğe verilen tepkileri incelenmektedir. Etik ve estetik arasındaki ilişkileri,...
Yazı
KÜRESEL MODERNİZM VE POSTMODERNİZM
Modernizm tahmini olarak 1860’lı yıllardan 1960’lı yıllar arasında gelişmiş bir süreç iken, postmodernizm İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra oluşmuştur. Modernizm felsefesi insan odaklı olmak tezi ile ortaya çıkmış, rasyonalizm, pozitivizm, kapitalizm gibi kavramlar savunulmuştur. Sanayinin gelişmesi ve teknolojik yenilikler paralelinde modernizm insan odaklı bir felsefenin yerine, insanı sömüren biri olguya dönüşerek yozlaşma göstermiştir. Bu temele dayanmış...
Yazı
ARİSTOTELES VE PLATON’DA MİMESİS
Sanatın ve sanatsal davranışın evrenselliğini dünyanın her yerinde, tarihin her döneminde ortaya çıkmış, farklı kültürlerden insanoğlunun sanatsallığının doğal ve doğuştan bir kaynağı olduğu ifade edilmiştir. Sanatın insan doğasıyla bağları olduğunun vurgulanması, Antik Yunan’dan günümüze kadar uzanan gelişmenin estetik tarihindeki dönüm noktalarına bakılması önemlidir. Aristoteles ve Platon, sanat felsefesine bağladıkları insan doğası kuramlarını ortaya koymuşlardır. Platon,...
Yazı
ÇAĞDAŞ SANATI ANLAMAK
20. yüzyılda teknolojinin gelişmesi ve sanatın değişime uğraması ile yeni teknikler, malzemeler ve yeni akımlar oluşmuştur. Dolayısıyla sanat farklı biçimlerle karşımıza çıkmaya başlamıştır. Teknolojinin gelişmesi ile sanatçılar kendilerini daha özgür ifade edebilmişlerdir. Ekspresyonizm, Kübizm, abstre expresyonizm, Op Art, Pop art gibi bu yüzyıla ait pek çok sanat akımları meydana gelmiştir. Bu akımlar, sanatçıların özgürleşmesi ile...