Yazar ve fotoğraf sanatçısı Aysun Öner’in ikinci kitabı “Kültürel Zeynalar ve Ninalar: Türkiye’de Sinema ve Dizi Endüstrilerinde Teknik Alanda Yaratıcı Kadın Emeği” Phoenix Yayınevi tarafından temmuz ayında basıldı. Kitap Aysun Öner’in Ankara Üniversitesi Radyo, TV ve Sinema Doktora Programı dahilinde hazırladığı doktora tezine dayanıyor.
“Kültürel Zeynalar ve Ninalar” Türkiye’deki sinema ve dizi endüstrilerinde görüntü yönetmenliği, kurguculuk, colorist’lik gibi teknik alanlarda çalışan 29 kadın emek gücü ile yapılan derinlemesine mülakatlara dayanan geniş bir saha araştırması üzerine kurulu bir kitap.
Aysun Öner’in ikinci kitabı “Kültürel Zeynalar ve Ninalar” yaratıcı emek literatürüne toplumsal cinsiyet perspektifi ile bakan sınırlı literatüre katkı yapmasının yanı sıra Türkiye’deki sinema ve dizi endüstrilerinde teknik alanda çalışan kadınların prekaryal ve eril koşullar bakımından yaşadıkları çifte ezilmişlik deneyimlerini nitel yöntemle ve çeşitli mesleki alanlar temelinde geniş perspektiften analiz eden ilk çalışmadır.
“Kültürel Zeynalar ve Ninalar” Hakkında
Bu kitap, Türkiye’deki sinema ve dizi endüstrilerinde görüntü yönetmenliği, kamera asistanlığı, kurguculuk, DIT’lik, colorist’lik, backstage kameramanlığı, ışık şefliği ve set amirliği gibi teknik alanlarda çalışan yaratıcı kadın emek gücünün, emek süreçlerinde hem güvencesizlik hem de toplumsal cinsiyet ayrımcılığı bakımından nasıl bir çifte ezilmişlik yaşadığını ortaya koymakta ve kitapta bu çifte ezilmişliklerin nasıl birbirinin içine akarak biçim değiştirdiği, katmanlanarak büyüdüğü, ilgili sektörlerde kadın emek gücüne karşı uygulanan taciz benzeri açık ayrımcılıkların yanı sıra, teknik pozisyonlarda kadın çalıştırmanın bir “moda”ya dönüşerek erkek emek gücü için eşitlikçi gözükmenin bir yolu haline gelmesi ve bağımsız filmlerde kadın emek gücüne karşı duygusal manipülasyon uygulanması benzeri yollarla makulleştirilen gizli ayrımcılıklar derinlemesine ele alınmaktadır. Ayrıca kitapta kadınların bu eril sektör koşullarında kariyerlerinde ilerlerken izledikleri, cinsiyetsiz ve eril görünmek ile feminen kalmak arasında gidip gelen mücadele yolları tartışılmaktadır. Kadın emekçilerin kariyerlerini sürdürebilmek için birer “kültürel savaşçı” ya da “Kültürel Zeyna ve Nina”ya dönüşmek durumunda kalmaları, bu kitabın temel tartışma alanları arasında öne çıkmaktadır.
Aysun Öner Hakkında
Aysun Öner, 1981 yılında Ankara’da doğdu. 2002’de İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Elektronik ve Haberleşme Mühendisliği Bölümü’nde lisans, 2013’te Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Kadın Çalışmaları ve 2017 yılında Bilkent Üniversitesi Executive MBA programlarında yüksek lisans, 2025 yılında Ankara Üniversitesi Radyo, TV ve Sinema Doktora Programı’nda doktora eğitimini tamamladı. Profesyonel olarak fotoğraf sanatıyla da ilgilenen Öner, 2002 yılından bu yana “kent insanının kentle kurduğu ilişki”, “kentli kadınların iş ve ev yaşamı arasında sıkışmış halleri”, “sokak sanatı” ve “transseksüel bireylerin iş yaşamından dışlanmaları” gibi toplumsal yansımalar taşıyan fotoğraf çalışmalarıyla Selanik Fotoğraf Merkezi (Selanik, Yunanistan), İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Projesi, Uçan Süpürge Film Festivali, İstanbul Daire Sanat Galerisi, İstanbul TÜYAP Sanat Fuarı, İFSAK, AFSAD vb. kurum ve organizasyonlar dahilinde ulusal ve uluslararası sergiler açtı. “TransHayat” adını verdiği fotoğraf sergisinden bir seçki ile bu sergi üzerine Katarzyna Kosmala’nın kaleme aldığı bir inceleme aynı yazarın 2013’te Routledge Yayınevi’nden çıkan “Imagining Masculinities” adlı kitabında yayımlandı. Birikim, Ek Dergi vb. basılı ve online yayınlarda kültür-sanat alanındaki yazı ve röportajları yayımlanan Öner’in ilk kitabı 2015 yılında İletişim Yayınları tarafından “Beyaz Yakalı Eşcinseller “ başlığı altında basılmıştır.
Bir Cevap Bırakın