Harris çalışmasının başlangıç noktası olarak öğrenci gösterileri, başkaldırı ve protestoları ile genel bir huzursuzluğun baş gösterdiği 1968 Mayısını almakta.
Jonathan Harris, Yeni Sanat Tarihi: Eleştirel Bir Giriş adlı kitabında sanat tarihinin 1970’den bu yana geçirdiği değişimin kuramsal, tarihsel, toplumsal ve siyasi bir dökümünü bir araya getirmeyi amaçladığını söylüyor. Ona göre kitabın hedef kitlesi üç gruptan oluşuyor. Bunlar, üniversite, yüksekokul veya liselerde okuyan sanat tarihi öğrencileri; akademik dünyadaki öğretim görevlileri ve sanat tarihi eğitimi almamış ancak sanat ve tarihe ilgisi olan kişiler.
Kitap, “Radikal Sanat Tarihi: Geleceğine Dönüş mü?”, “Kapitalist Modernite, ulus-devlet ve görsel temsil”, “Feminizm, sanat ve sanat tarihi”, “Özneler, kimlikler ve görsel ideoloji”, “Sanat ve toplumda yapılar ve anlamlar”, “Arayış: Kesinlikler peşinde”, “Temsil edilen cinsellikler” ve “Sonuç: Radikal sanat tarihinin araçları ve amaçları” adlı sekiz bölümden oluşuyor. Her bölüm ağırlıklı olarak Amerika ve İngiltere’de yaşayan yazarların anahtar metin listesi ile başlıyor. Derinlemesine bilgi edinmek isteyenler için bölüm sonlarında “Notlar” eki yer alıyor.
Harris sanat ve sanat tarihi dünyasında 1970’lerden beri süregelen değişimleri teorik biçimde ele alıyor. Kendisinin de giriş bölümünde belirttiği gibi yapıtların görsellerinden ziyade metinler ve argümanlar üzerine yoğunlaşıyor. Bu bağlamda anahtar metinlere aşinalık önemli. Yazarın dili “sanat tarihi jargonu” diyebileceğimiz akademik terimlerle yüklü. Söz konusu anahtar metinlerin çoğu kitaplardan oluşuyor. “In The Name of Picasso”, “On Some Problems in the Semiotics of Visual Art: Field and Vehicle in Image-Signs” ve “Why Have There Been No Great Women Artists?” dışındaki makalelere ise erişim ücretli. Bu açıdan bakıldığında kitap hedef kitlesi olarak belirlenmiş üçüncü grup olan sanatla “ilgilenen” okur kitlesine tam olarak hitap etmemekle birlikte onlar için aydınlatıcı olabilir. Öte yandan öğretim üyesi akademisyenler ve sanat tarihi öğrencileri için önemli ve gerekli bir kaynak olduğu görüşündeyim.
Kitapta Courbet, Matisse, Masaccio gibi sanatçıların eserleri ve Wölfflin, Panofsky, Hauser gibi sanat tarihçilerine sıklıkla atıf yapılıyor. Ayrıca Deleuze’den Lacan’a dek geniş yelpazede psikanalist kuramcıların ve filozofların düşüncelerine yer veriliyor. Anahtar metin yazarları arasında da ağırlıklı olarak karşılaştırma metodu kullanılmış. Bu nedenle kitap okunurken internet, kütüphane, arşiv gibi kaynaklardan titiz bir araştırmaya zaman ayırmak kitaptan azami fayda sağlamaya yardımcı olacaktır.
Harris çalışmasının başlangıç noktası olarak öğrenci gösterileri, başkaldırı ve protestoları ile genel bir huzursuzluğun baş gösterdiği 1968 Mayısını almakta. O yıl birçok şehirde fakat özellikle Paris’te ortaya çıkan entellektüel düşünce ve politik eylemlere vurgu yapıyor. Sanat tarihinin radikalleştiğinden bahsediyor. Harris’in çalışması boyunca sözünü ettiği işte bu radikal sanat tarihi ve teorilerdir. Kendisi kitapta çoğunlukla “radikal sanat tarihi” terimini kullanıyor ve bunu destekliyor. Bu noktada kitabın başlığı “Radikal Sanat Tarihi” olamaz mıydı sorusu akıllara geliyor.
Harris’e göre radikal sanat tarihinin yeni sanat tarihiyle ortak noktası Marksizm, feminizm, psikanaliz ve semiyotik gibi teorilerin metodoloji olarak kullanılması. 1968 Mayısı ile radikal sanat tarihini başlatan politik olayların etkisinin artık sona erdiğini düşünüyor. Ona göre sanat tarihini yeniden radikalleştirmenin yolu kültür araştırmalarından geçmektedir.
İstanbul – SEL Yayıncılık
Şubat 2013
Birinci Baskı
319 Sayfa
ISBN -13: 978-975-57-601-6
KAYNAKLAR
Krauss, R. (1981). In the Name of Picasso. October, 16, 5-22. doi:1. Retrieved from http://www.jstor.org/stable/778371 doi:1
Nochlin, L. (1988). Women, Art and Power & Other Essays. United States: HARPER COLLINS (PA). p. 145. ISBN 0064301834.
Schapiro, M. (1972). On Some Problems in the Semiotics of Visual Art: Field and Vehicle in Image-Signs. Simiolus: Netherlands Quarterly for the History of Art, 6(1), 9-19. doi:1. Retrieved from http://www.jstor.org/stable/3780400 doi:1
Bir Cevap Bırakın